Voor Camilla is een afbouwplan voor het uitsluiten van de fossiele industrie in de beleggingen belangrijk. Mogelijk nemen ook de afhankelijkheden van ons huidige energienet met de fossiele industrie juist af door duurzaam te investeren. Camilla vertelt daarbij dat ABP, het grootste pensioenfonds van Nederland, besloten heeft om de hele fossiele industrie uit te sluiten. Dit besluit is gebaseerd op een onderzoek van een commissie wetenschappers. Weliswaar sluit Pensioenfonds TNO beleggingen sinds kort steenkoolproducenten uit. Maar in hoeverre kan de volgende stap voor Pensioenfonds TNO ook 100% uitsluiting van fossiele industrie zijn? Ook Eline vindt het interessant als gekeken wordt naar extra mogelijkheden om bij te dragen aan de verschuiving van fossiele naar duurzame energiebronnen.

“Maar stel dat deelnemers aangeven dat ze geen afbouwplan willen?” vraagt Nancy. Camilla beaamt dat ze op haar pensioendiscussie op het TNO-discussieplatform Yammer ook wisselende reacties kreeg, waaronder ook de zorg dat duurzaamheidsbeleid ten koste gaat van het rendement. “Aan de andere kant hebben we - naast de mensen die hun mening laten horen - ook toekomstige generaties die nog geen stem hebben”, zegt Camilla.

“Een van de grootste zorgen van medewerkers van TNO is dat duurzaam beleggen een lager rendement betekent”, vertelt Eline. Hans geef aan dat de kosten van duurzaam beleggen niet hoger zijn dan bij andere beleggingen. Als je kijkt naar rendement, dan geven studies op metaniveau aan dat duurzaam beleggen geen rendement kost en dat het risico misschien zelfs wel lager is. Er zijn echter langere periodes nodig om dat te meten. Ik verwacht eerder dat duurzame beleggingen eerder tot een toename dan een afname van het rendement leiden. Pensioenfonds TNO heeft de overtuiging dat duurzame beleggingen van het fonds niet ten koste gaat van pensioensopbouw.”

Duurzaam beleggen en pensioenzekerheid vormen dus geen trade-off, concludeert Eline. “Het is belangrijk om bij deelnemers goed over te brengen dat ESG-beleggingen op de lange termijn waarschijnlijk rendabeler zijn,” geeft Eline daarbij aan. “Omdat je niet in de toekomst kunt kijken, is het belangrijk om je angst te scheiden van wat er echt aan de hand is. Je moet dan kijken naar de feiten.” Nancy vult aan dat dat ook de reden is dat Pensioenfonds TNO met een vragenlijst bij deelnemers wil kijken welk beeld leeft bij deelnemers rondom duurzaam beleggen. “We willen graag weten wat er leeft en kijken wat deelnemers belangrijk vinden, zodat we daar in ons beleid en in de communicatie gericht aandacht aan kunnen geven. Daarom ben ik ook blij met dit gesprek.”

Tot slot is de vraag aan Camilla en Eline wat ze Pensioenfonds TNO verder mee zouden willen geven voor het ESG-beleid. Camilla geeft aan dat ze geen beleggingsexpert is en vertrouwt op de expertise van het Pensioenfonds. “Ik wil onze planeet leefbaar houden en zou een wetenschappelijke commissie willen vragen wat er gebeurt als je een afbouwplan hebt. Verder zou ik ook kijken waar wel in te investeren. Het concept van de impact investeringen spreekt me zeker aan. In hoeverre is er expertise bij de unit Energietransitie van TNO om hierbij te helpen?” “Die expertise wordt zeker benut, al is het op een andere manier”, vertelt Nancy. “Toen Pensioenfonds TNO niet lager wilde beleggen in thermische kolen, is dat besproken met de directie van de unit Energietransitie. Camilla wil daarop ook graag weten of die expertise ook benut wordt als gekeken wordt waar juist wel in geïnvesteerd kan worden. Kan Pensioenfonds TNO bijvoorbeeld investeren in spin-offs van TNO? Nancy legt uit dat dit in het verleden verkend is, maar dat dat best ingewikkeld is en dat je maar beperkt mag investeren in je eigen organisatie. Wat betreft van fossiel naar groen, geeft Eline aan dat het bij pensioen niet alleen om geld gaat. “Ik las een interview met een bestuurder van een pensioenfonds die zei ‘Ik wil genieten van een goed pensioen, maar dat betekent ook dat er nog een aarde moet zijn om dan van te genieten’. Dat vind ik inspirerend. Rendement betekent voor mij ook maatschappelijk rendement.”