Biodiversiteit: wat levert dat op?
Steeds vaker hoor je over biodiversiteit bij pensioenfondsen. Maar wat kan een pensioenfonds met biodiversiteit? Nou best wel wat, blijkt uit het gesprek met Carolien van der Vliet – Hameeteman.
Pensioenfonds TNO is sinds de zomer ook bezig met biodiversiteit. Al zijn de eerste stappen nu nog klein, biodiversiteit staat wel degelijk op de agenda bij het fonds. “Het begint met kennis verzamelen, nadenken waar het fonds aan wil werken en wat de gevolgen en risico’s zijn,” legt Carolien van der Vliet uit.
Biodiversiteit
Eigenlijk is biodiversiteit een heel breed begrip. Net als duurzaamheid. “Bij biodiversiteit gaat het in feite over de verscheidenheid van het leven op aarde,” vertelt Carolien. “Wat daarachter zit is ons hele ecosysteem, waarbij alles met elkaar verbonden is. Als je een klein stukje eruit haalt, dan heeft dat impact op het geheel. Ook de stijging van de temperatuur of de hoeveelheid water heeft invloed.”
Commissie ESG-Beleid
Carolien werkt als projectmanager bij TNO aan projecten die gaan over cybersecurity technologie en beveiligingstechnieken. Naast haar werk bij TNO is Carolien al twee jaar bestuurslid bij Pensioenfonds TNO en zit onder meer in de Commissie ESG-beleid van het fonds. Deze commissie kijkt in samenwerking met een externe adviseur naar de realisatie van duurzaamheidsambities van Pensioenfonds TNO. Doel is een positieve impact realiseren met beleggingen met oog voor rendement, risico en kosten. Carolien draagt daar graag aan bij vanuit de commissie van het Pensioenfonds. “Het is een hele mooie mogelijkheid om te kijken waar je het verschil kunt maken. Waarin kan een fonds investeren en hoe zit het met het risico.”
Bedrijven rapporteren biodiversiteit nog niet
“Vorig jaar hebben we ons als commissie gericht op mensenrechten en dat heeft geresulteerd in de aanscherping van het landenuitsluitingsbeleid. Nu kijken we dus naar biodiversiteit en hoe dat past in ons beleggingsbeleid. Daarbij is het wel lastig om aan goede informatie te komen. Bedrijven hoeven nog niet te rapporteren over biodiversiteit”, legt Carolien uit. Henco van Ommeren, voorzitter van de ESG-commissie, gaf in de vorige Life & Pension over biodiversiteit ook aan: “Wat je vaak ziet is dat als EU-richtlijnen strenger worden, er ook meer data beschikbaar komt. Belangrijk is dat we daar niet op wachten maar nu al in actie komen.” Juist door met dit onderwerp bezig te zijn, komen meer gegevens beschikbaar, is het uitgangspunt van Pensioenfonds TNO.
“Biodiversiteit staat nog in de kinderschoenen.”
Kennissessie met ander fonds en expert
Carolien legt uit hoe ze afgelopen zomer zijn gestart. “We begonnen met een kennissessie. Tijdens die meeting heeft een ander pensioenfonds verteld wat zij doen met biodiversiteit en hoe dat zichtbaar is in hun beleggingsportefeuille. Ook onze ESG-adviseur van Cardano heeft laten zien wat mogelijk is. Cardano gebruikt daarvoor de WWF Biodiversity Risk Filter. Deze tool van het Wereld Natuur Fonds laat zien hoe goed of slecht bedrijven scoren op biodiversiteit. Het lastige is dat de tool sectordata bevat. Het zijn algemene cijfers van bijvoorbeeld de meubelindustrie. De individuele verschillen tussen bedrijven zie je daarin niet, terwijl die er wel degelijk zijn. Verder wordt niet de hele keten meegenomen. Een supermarkt verkoopt bijvoorbeeld groente en fruit en daar zijn cijfers van, maar hoe het zit met transport en de teelt? Biodiversiteit staat echt nog in de kinderschoenen. Neemt niet weg dat het zeker een goed begin is.”
Eerste verkenningen impact
“Als je kijkt naar biodiversiteit bij de beleggingsportefeuille van Pensioenfonds TNO met het WWF-model, dan is er impact op biodiversiteit vanuit real estate en daarna komt transport en logistiek en daarna de olie- en gasindustrie.” Daarbij merkt Carolien wel op dat dat laatste Pensioenfonds TNO nauwelijks nog in portefeuille heeft. “Bij real estate zit die impact op biodiversiteit bijvoorbeeld in de plek waar gebouwd wordt en het gebruik van grondstoffen”, vervolgt Carolien. “Als je dan inzoomt op vastgoed, dan belegt Pensioenfonds TNO via het Green Initiative wat op zich al duurzaam is. De WWF-tool is dus lastig 1-op-1 toe te passen om risico’s in kaart te brengen.”
“Het begint met kennis verzamelen, nadenken waar het fonds aan wil werken en wat de gevolgen en risico’s zijn.”
Biodiversiteit: rendement en risico
“Biodiversiteit is niet alleen interessant om over na te denken maar ook belangrijk,” benadrukt Carolien. “Als je niet nadenkt over biodiversiteit dan loop je risico’s. Bedrijven die niet meegaan in de transitie naar milieuvriendelijke aanpassingen, lopen een hoog risico en in die bedrijven wil je dus niet investeren. Door aandacht te hebben voor biodiversiteit, haal je niet per definitie een lager rendement. Het is eerder andersom: door niets te doen met biodiversiteit loop je risico. Als fonds moet je je daar ook bewust van zijn. Daarnaast is er het reputatierisico. Je kunt wel investeren in bedrijven die misschien op korte termijn veel geld opleveren, maar als je achterban daar niet achterstaat dan werkt dat averechts. Bovendien willen we aansluiten op de thema’s die deelnemers en pensioengerechtigden belangrijk vinden. Biodiversiteit hoort daarbij.”
Mogelijkheden Pensioenfonds TNO
De manier waarop Pensioenfonds TNO naar beleggingen kijkt kenmerkt zich door de focus op het effect en rendement op de lange termijn. Voor biodiversiteit geldt dat ook, legt Carolien uit. “Eerst kijken we waar de impact van biodiversiteit in de portefeuille het grootst is. Informatie speelt dan een belangrijke rol. De volgende stap is doelen bepalen en kijken wat we kunnen doen. Als je zelf belegt kun je meer bereiken om bedrijven in beweging te brengen. Pensioenfonds TNO is niet zo groot. Bij ons fonds zit het meer in de keuze van het beleggingsfonds en het selecteren van beleggingsmanagers die aansluiten op onze overtuigingen. Ook is het belangrijk om bij onze deelnemers na te gaan wat hun voorkeuren zijn hoe we moeten omgaan met beleggingen en hoeveel risico ze willen lopen. Daarbij zie je vaak dat jongeren meer risico willen lopen en hoe dichter deelnemers tegen hun pensioen aan zitten is dat anders. Dit hoeft overigens niet met elkaar in tegenspraak te zijn.”
Gezamenlijk met andere pensioenfondsen?
Tot slot vertelt Carolien nog over de CEO van TNO, Tjark Tjin-A-Tsoi, die vermogen van pensioenfondsen beschikbaar zou willen maken om meer innovatieve scale-ups naar de markt te kunnen brengen. “Zulke impactinvesteringen kosten veel geld, zijn risicovol en renderen pas op de lange termijn”, legt Carolien uit. “Stel dat meerdere pensioenfondsen gezamenlijk in zulke scale-ups kunnen investeren, dan kan dat interessant zijn. Het is dan wel belangrijk dat de risico’s die we hierbij lopen voldoende gemitigeerd zijn, dit is iets waarbij de overheid, bijvoorbeeld door middel van garantstelling een rol kan spelen.” Voor nu is dat nog niet zover. De Commissie ESG-beleid richt zich nu op het plan voor biodiversiteit. Zodra dat plan beschikbaar is, zul je er meer over lezen op de website van Pensioenfonds TNO bij het nieuws.